|
|
|
Nhà truyền thống Tân Thới Nhất
(phường Tân Thới Nhất)
|
Năm 1859 thực dân Pháp tấn công Gia Định, nhân dân Mười Tám Thôn Vườn Trầu nhất tề đứng lên chống Pháp. Trong hai năm từ 1859 đến 1860 nhân dân Tân Thới Nhất cùng với nhân dân Mười Tám Thôn Vườn Trầu gia nhập nghĩa quân Trương Định, tham gia xây dựng đại đồn Chí Hòa. Năm 1864 Trương Định mất, Trương Quyền đưa quân về vùng Mười Tám Thôn Vườn Trầu. Nơi đây cùng với vùng Củ Chi, Đức Hòa trở thành căn cứ của nghĩa quân.
Ngày 14 tháng 5 năm 1871 nhân dân Tân Thới Nhất tham gia cuộc khởi nghĩa do Nguyễn Ảnh Thủ lãnh đạo. Nghĩa quân đánh chiếm Bà Điểm, chiếm được đồn Thuận Kiều, giết chết tên quan Hai Trưởng đồn cùng nhiều binh lính.
Ngày 9 tháng 2 năm 1885 nhân dân Mười Tám Thôn Vườn Trầu hăng hái tham gia khởi nghĩa do Phan Văn Hớn lãnh đạo. Nghĩa quân tiến đánh dinh quận Hóc Môn, bắt sống tên Đốc phủ gian ác Trần Tử Ca, đem đi chặt đầu, bêu trên cột đèn trước Dinh quận làm gương cho những kẻ tay sai bán nước.
Trong những năm đầu thế kỷ XX, nhân dân Tân Thới Nhất gia nhập các tổ chức Hội Kín. Năm 1916 nhân dân Tân Thới Nhất tham gia cánh quân chuẩn bị đánh dinh Thống đốc, phá Khám Lớn để cứu Phan Xích Long.
Khoảng đầu năm 1925 Nguyễn An Ninh bắt đầu thành lập Thanh niên Cao vọng Vùng Bà Điểm – Hóc Môn với bề dày truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm được Nguyễn An Ninh lựa chọn để xây dựng nên những cơ sở đầu tiên của tổ chức này. Đông đảo nhân dân Tân Thới Nhất – Bà Điểm đã gia nhập và hưởng ứng mạnh mẽ các phong trào yêu nước do tổ chức này phát động như: phong trào đám tang cụ Phan Châu Trinh năm 1926, đám cúng giáp năm cho Cụ năm 1927. Trong năm 1929 và trong giai đoạn 1932 – 1935 một số cốt cán của Thanh niên Cao vọng vùng Tân Thới Nhất – Bà Điểm đã được giới thiệu và kết nạp vào Đảng Cộng sản, những thành viên còn lại chuyển sang sinh hoạt trong các tổ chức như: Nông Hội Đỏ, Cứu Tế Đỏ..
|
|
|
Phòng trưng bày tại nhà truyền thống
Tân Thới Nhất
|
Trong cao trào 1930 - 1931 nhân dân Tân Thới Nhất đã tham gia rất tích cực trong các cuộc biểu tình, đấu tranh đòi giảm sưu giảm thuế. Ngày 1/5/1930 nhân dân Tân Thới Nhất cùng nhân dân các làng Tân Thới Thượng, Xuân Lộc, Bình Hưng Hòa… kéo đến bao vây nhà tên cai tổng Kiết. Sau đó đoàn người kéo lên quận lỵ Hóc Môn để hỗ trợ cho lực lượng biểu tình tại đây buộc tên quận Trà phải thả hết những người biểu tình đã bị chúng bắt trước đó.
Nhân ngày Quốc tế chống chiến tranh 1/8/1930, từ ấp Nam Lân thuộc làng Tân Thới Nhất lần đầu tiên vang lên tiếng mõ, tiếp đó là tiếng tù và, thùng thiếc, phèng la… kêu gọi quần chúng tập hợp về sân đình Nam Lân nghe đồng chí đại diện Tỉnh ủy Gia Định diễn thuyết kêu gọi đồng bào giữ vững và phát huy tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất. Học tập theo nhân dân Tân Thới Nhất, quần chúng các địa phương khác của quận Hóc Môn, nhân dân Gò Vấp, Thủ Đức, Nhà Bè liên tiếp dùng mõ, phèng la… đấu tranh hàng đêm khiến thực dân Pháp và bè lũ tay sai vô cùng hoang mang.
Ngay trong giai đoạn thoái trào của cách mạng (1932 – 1935) nhân dân Tân Thới Nhất vẫn duy trì các phong trào đấu tranh anh dũng, bền bỉ. Ngày 18/4/1932 khoảng 1000 người dân Tân Thới Nhất kéo đến quận lỵ Hóc Môn biểu tình, giương cao khẩu hiệu “chống thuế và chống khủng bố trắng”, tham gia các buổi diễn thuyết ở rạp Thành Xương, Đội Có… để ủng hộ đồng chí Nguyễn Văn Tạo trong cuộc đấu tranh nghị trường.
Trong cao trào dân chủ 1936 – 1939, Tân Thới Nhất vinh dự được trung ương Đảng chọn làm một trong những căn cứ lãnh đạo cao trào cách mạng. Nhà chị Nguyễn Thị Sóc, nhà đồng chí Phan Văn Đối… là nơi nuôi giấu các đồng chí cán bộ cấp cao của Đảng như: Nguyễn Văn Cừ, Hà Huy Tập, Lê Duẩn, Nguyễn Thị Minh Khai, Phan Đăng Lưu... Tại làng Tân Thới Nhất đã diễn ra nhiều hội nghị quan trọng của Ban chấp hành Trung ương Đảng đặc biệt là Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 6 vào tháng 11 năm 1939.
Năm 1936 Đảng ta phát động phong trào đưa đơn thỉnh nguyện để chuẩn bị tiến tới Đông Dương đại hội. Nhân dân Tân Thới Nhất đã hưởng ứng rất mạnh mẽ, thành lập được 4 Ủy ban hành động của bốn giới đoàn thể: nông dân, công nhân, thanh niên, phụ nữ. Ngày 1/1/1937 nhân dân Tân Thới Nhất đã tham gia đón tiếp Gôđa – phái viên của Pháp được cử sang điều tra tình hình Đông Dương. Nửa tháng sau, vào ngày 15/1/1937 nhân dân Tân Thới Nhất tham gia cuộc đón tiếp Toàn quyền Đông Dương Brêviê.
Tháng 8 năm 1939 chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ, Pháp tăng cường bắt thanh niên người Việt đi làm bia đỡ đạn cho chúng. Nhân dân khắp nơi tổ chức biểu tình. Tại Tân Thới Nhất, nhiều cuộc đấu tranh chống bắt lính nổ ra. Trước khí thế đấu tranh mạnh mẽ, lan rộng của quần chúng nhân dân. Tháng 9 năm 1940 Xứ ủy Nam Kỳ quyết định tích cực xúc tiến công tác chuẩn bị khởi nghĩa sớm. Nhân dân Tân Thới Nhất chuẩn bị mai phục, dựng chướng ngại vật để cản bước tiến quân thù. Ngày 23 tháng 11 khởi nghĩa nổ ra khắp Nam Kỳ. Nhân dân Tân Thới Nhất tham gia tấn công quận lỵ Hóc Môn và làm chủ trong 4 tiếng đồng hồ.
Năm 1941 Việt Nam Độc Lập Đồng Minh được thành lập với nhiều tổ chức thành viên. Tại Mười Tám Thôn Vườn Trầu trong đó có Tân Thới Nhất, quần chúng tùy lứa tuổi, ngành nghề, giới tính hăng hái gia nhập các tổ chức của Việt Minh như: Phụ nữ cứu quốc, Thanh niên cứu quốc, Phụ lão cứu quốc…Bắt đầu từ tháng 5 năm 1945 các đoàn thể “Thanh niên Tiền phong” được thành lập. Nhân dân, đặc biệt là thanh niên hăng hái gia nhập, tích cực tập luyện võ, roi, đánh kiếm; đảm trách nhiệm vụ canh gác. Một số nơi nhân dân đào vũ khí chôn giấu từ sau Khởi nghĩa Nam Kỳ, rèn sắm vũ khí mới. Không khí chuẩn bị tổng khởi nghĩa hừng hực khắp nơi.
Ngày 19 tháng 8 cách mạng thành công ở Hà Nội, ngày 23 nhân dân Huế giành chính quyền, khởi nghĩa từng phần diễn ra trên khắp cả nước. Trước tình thế đó, chiều ngày 24 tháng 8 nhân dân Tân Thới Nhất cùng nhân dân vùng lân cận với cờ đỏ sao vàng , cờ đỏ búa liềm cùng nhiều khẩu hiệu tập hợp tại chợ Bà Điểm tham dự mit tinh. Sáng sớm ngày 25 tháng 8 nhân dân Tân Thới Nhất hòa cùng đoàn nhân dân Hóc Môn tập hợp từ rất sớm, rầm rộ kéo về đường Lê Duẩn, cùng người dân các quận biểu tình, bao vây, chiếm Tòa bố chính Gia Định. Chiều 26 tháng 8 nhân dân Hóc Môn bao vây dinh quận, giành chính quyền.
Cách mạng Tháng Tám thành công chưa được bao lâu, ngày 23 tháng 9 năm 1945 thực dân Pháp đánh chiếm trụ sở một số cơ quan cách mạng tại Sài Gòn sau đó đánh rộng ra các vùng khác. Trước tình hình đó, vào khoảng trung tuần tháng 10, Quận ủy Gò Môn thành lập mặt trận cầu Tham Lương. Ban ngày, các đội tự vệ, cảm tử quân các làng Tân Thới Nhất, Tân Thới Nhì, Tân Thới Tam, Thuận Kiều… thay nhau chiến đấu với giặc tại mặt trận. Các đoàn thể phụ lão, phụ nữ, thanh niên… không sợ hiểm nguy tiếp tế lương thực cho các chiến sĩ. Trước sức chiến đấu kiên cường của quân và dân ta, liên quân Pháp - Ấn phải lùi bước.
Tháng 12 năm 1945 Tỉnh ủy Gia Định rút về An Phú Đông để xây dựng căn cứ. Biết được tin này, Pháp liên tục điều quân bắn phá, lập hệ thống đồn bốt bao vây An Phú Đông. Các đội viên du kích Tân Thới Nhất phối hợp với các đơn vị khác của Hóc Môn tiến hành hàng loạt cuộc tấn công các đồn bốt dọc tuyến quốc lộ 22.
Năm 1954 với sự hỗ trợ đắc lực của Mỹ, Ngô Đình Diệm leo lên chiếc ghế tổng thống, thiết lập chế độ độc tài gia đình trị phản động. Trong thời gian nắm quyền, Diệm triệt để thực hiện chính sách “tố cộng diệt cộng”, dồn dân vào các ấp chiến lược để cô lập cán bộ cách mạng với quần chúng. Đứng trước tình thế khó khăn này, tại Tân Thới Nhất các gia đình cách mạng, các cơ sở sống gần nhau đã liên kết lại tạo thành “lõm chính trị” để nuôi giấu.
Quần chúng tích cực tham gia đấu tranh chống dồn dân lập ấp, đấu tranh phá ấp chiến lược. Các đội du kích cũng được củng cố. Tại Tân Thới Nhất có đội du kích mật và đội tự vệ hỗ trợ cho Tiểu đoàn 2 Quyết thắng đánh phá ấp chiến lược và các đồn bót của địch.
Trong “Chiến tranh cục bộ”, Tân Thới Nhất là nơi đón đơn vị liên quân Hóc Môn, Bình Tân do đồng chí Phạm Văn Hai, Nguyễn Văn Kiệt chỉ huy. Tháng 11 năm 1966 bộ đội địa phương Tân Thới Nhất phối hợp với Tiểu đoàn 2 Quyết thắng đánh thiệt hại Lữ đoàn kỵ binh bay 196 của Mỹ, bắn rơi 21 máy bay trực thăng, bắn chìm 2 tàu chiến, tiêu diệt hàng trăm tên địch, bắn bị thương tướng hai sao Mỹ là Phôrôin.
Từ tháng 3 năm 1975 tại Tân Thới Nhất nổi lên công tác võ trang tuyên truyền phát động quần chúng diệt ác ôn, giành chính quyền. Ngày 29 tháng 4 nhân dân và lực lượng vũ trang, lực lượng bán vũ trang nổi dậy vận động binh lính Ngụy qui hàng, chiếm đồn bốt, trụ sở Ngụy quyền, trừng trị những kẻ ác ôn, ngoan cố, góp phần làm nên thắng lợi 30 tháng 4 lịch sử.
Từ năm 1859, khi Pháp nổ súng tấn công Gia Định cho đến ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975, nhân dân Tân Thới Nhất cùng với nhân dân Mười Tám Thôn Vườn Trầu liên tục đấu tranh kiên cường bất khuất. Vượt qua mọi gian khổ khó khăn, mọi khủng bố, đàn áp của kẻ thù; kiên định một lòng tin theo Đảng, nhân dân Tân Thới Nhất đã nêu một tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, về tinh thần yêu nước nồng nàn và truyền thống đấu tranh giữ nước hào hùng của dân tộc.
Để tưởng nhớ công ơn của những thế hệ đi trước đã anh dũng chiến đấu, hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc, Quận ủy quận 12 đã quyết định xây dựng Nhà truyền thống Tân Thới Nhất. Nhà truyền thống được khánh thành ngày 20 tháng 2 năm 2010 (nhằm ngày mùng 7 tháng Giêng năm Canh Dần). Nhà truyền thống được thiết kế theo kiểu kiến trúc truyền thống với những đầu đao cong vút, nằm giữa bóng cây xanh mát. Tại đây trưng bày nhiều hình ảnh về truyền thống đấu tranh của nhân dân Tân Thới Nhất theo bốn chủ đề chính: Phong trào đấu tranh trước khi có Đảng, Kháng chiến chống Pháp (1945 – 1954), Cùng nhân dân cả nước kháng chiến chống Mỹ (1954 – 1975) cùng với một số hiện vật như một số đạn thần công của nghĩa quân Trương Định, mõ Nam Lân…
Tin, ảnh: Nguyễn Thị Liên