Trong lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt Nam đã từng khai thông nhiều con đường để mở mang bờ cõi, bảo vệ non sông. Nhưng có lẽ con đường Trường Sơn - Đường mòn Hồ Chí Minh là con đường của tinh thần sáng tạo, đột khởi, bất ngờ và biến hóa không ngừng, con đường vĩ đại nhất, cả trong ý tưởng và thực tế.
Sau Hiệp đinh Giơ-ne-vơ, đất nước tạm thời bị chia cắt làm hai miền Nam - Bắc. Năm 1959, cách mạng miền Nam đứng trước một bước ngoặt, đòi hỏi Đảng ta phải có quyết sách kịp thời. Tháng 1/1959, Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 15 đã đề ra nhiệm vụ cách mạng Việt Nam trong giai đoạn mới. Hội nghị khẳng định nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam là: “Giải phóng miền Nam,… thiết lập chính quyền cách mạng”. Sau một thời gian gấp rút chuẩn bị, ngày 19/5/1959, Thường trực Tổng Quân ủy chính thức giao nhiệm vụ cho “Đoàn công tác quân sự đặc biệt” có tên gọi Đoàn 559 làm nhiệm vụ mở đường vận chuyển hàng quân sự vào miền Nam, tổ chức đưa đón bộ đội, chuyển công văn, tài liệu từ miền Bắc vào miền Nam và ngược lại với tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, chung ý chí “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” và quyết tâm “đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”. Ngày 13/8/1959, chuyến hàng đầu tiên chính thức vượt Trường Sơn. Từ lối mòn men theo dãy Trường Sơn đã hình thành hệ thống đường trục dọc, trục ngang với đường bộ, đường sông, đường ống, dài gần 20.000 km. Trên hệ thống giao thông này, hơn một triệu tấn hàng hóa, vũ khí được đưa vào các chiến trường; hơn 2 triệu lượt người, 10 lượt sư đoàn, 3 quân đoàn, 90 đơn vị binh chủng kỹ thuật vào Nam ra Bắc.
Hơn 4 triệu tấn bom đạn, chất độc hóa học đã đổ xuống; quân đội Mỹ huy động nhiều lực lượng tinh nhuệ để đối phó, ngăn chặn nhưng đường Hồ Chí Minh vẫn như gọng kìm siết chặt sào huyệt kẻ thù. Chiều sâu kỳ tích và chất huyền thoại của con đường được xây đắp bằng trí tuệ, mồ hôi, xương máu của hàng ngàn, vạn nhân dân, cán bộ, chiến sĩ. Tính từ ngày mở đường đến ngày thống nhất đất nước, con đường tồn tại gần 60 nghìn ngày đêm. Hơn 20.000 bộ đội, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã hy sinh; hơn 3 vạn người bị thương,…
Trải qua 65 năm, con đường xuyên qua 20 tỉnh từ Bắc vào Nam; vắt từ Đông Trường Sơn sang Tây Trường Sơn, từ Tây Nguyên xuyên xuống miền Đông, miền Tây Nam Bộ. Đường mòn Hồ Chí Minh là một kỳ tích vĩ đại thể hiện sâu sắc ý Đảng lòng dân, biểu tượng của khối đoàn kết toàn dân tộc. Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử, góp phần to lớn kết thúc thắng lợi vẻ vang cuộc kháng chiến chống Mỹ, thu non sông về một mối./.
Phòng VHTT