Cách đây 79 năm, ngày 02/9/1945 đã đi vào lịch sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam như một mốc son chói lọi - Nhà nước dân chủ công nông đầu tiên ở Đông Nam Á được thành lập, mở ra một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Từ đây, dân tộc Việt Nam đã thoát khỏi xiềng xích nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình.
Ngày Quốc khánh 02/9 được tổ chức ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, khi nhân dân Việt Nam đã đứng lên giành lại quyền làm chủ số phận của mình sau hơn 80 năm không có độc lập tự do. Sau khi trở về Hà Nội từ Chiến khu vào ngày 25/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ trì phiên họp của Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam để quyết định việc tổ chức lễ ra mắt Chính phủ Lâm thời và đọc Tuyên ngôn độc lập. Bác đã viết bản Tuyên ngôn độc lập trong hai ngày 28, 29/8/1945, trong đó nêu ra nhiều dẫn chứng về quyền con người của Tuyên ngôn độc lập Hoa Kỳ (1776) và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền Pháp (1791). Bản Tuyên ngôn độc lập không chỉ khẳng định quyền tự do, bình đẳng và hạnh phúc của mọi người, mà còn vạch trần tội ác của Pháp - Nhật đã gây ra cho dân tộc Việt Nam trong suốt bao năm qua.
Vào ngày 02/9/1945, hơn vài chục vạn người đại diện cho mọi tầng lớp Nhân dân, với trang phục chỉnh tề, đã có mặt tại Quảng trường Ba Đình, hân hoan chờ đợi thời khắc lịch sử của dân tộc. Đúng 14 giờ, Bác và các vị trong Chính phủ Lâm thời bước ra lễ đài. Trong không khí trang nghiêm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong giai điệu hào hùng của bài Tiến quân ca vang lên, dưới mọi ánh mắt hướng về lá cờ đỏ sao vàng thiêng liêng của Tổ quốc được kéo lên. Từ đó ngày 2/9 luôn được nhớ đến là ngày Tết Độc lập, dấu son trong lịch sử dân tộc.
Giá trị lịch sử của ngày Quốc khánh là gì? Đó là giá trị của sự tự do, độc lập và chủ quyền của dân tộc Việt Nam trước các thế lực thù địch. Ngày Quốc khánh Việt Nam là kết quả của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, một cuộc cách mạng vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc, một cuộc cách mạng do Nhân dân Việt Nam làm chủ. Ngày Quốc khánh là biểu tượng của sự thống nhất và đoàn kết của dân tộc Việt Nam, khi mọi tầng lớp Nhân dân đã cùng nhau đứng lên giành lại quyền làm chủ số phận của mình. Ngày Quốc khánh Việt Nam là minh chứng cho sự anh dũng và hy sinh của các thế hệ cha ông đã chiến đấu và hi sinh vì độc lập tự do của dân tộc. Ngày Quốc khánh Việt Nam là niềm tự hào và biết ơn sâu sắc của nhân dân Việt Nam đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã dẫn dắt cách mạng Việt Nam từ thành công này sang thành công khác.
Giá trị lịch sử của ngày Quốc khánh Việt Nam cũng là giá trị hiện đại, vì nó là nguồn cảm hứng cho nhân dân Việt Nam tiếp tục xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát triển kinh tế - xã hội, duy trì hòa bình và hợp tác quốc tế. Sau sự kiện trọng đại trên, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đất nước ta ngày nay đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trên các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh… Từ một quốc gia kém phát triển, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Đời sống của Nhân dân ngày càng được cải thiện tích cực. Dân chủ xã hội chủ nghĩa được phát huy và ngày càng mở rộng. Đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố và tăng cường. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hệ thống chính trị được đẩy mạnh. Quan hệ đối ngoại ngày càng mở rộng và đi vào chiều sâu; vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao. Việt Nam sau chiến tranh được thế giới đánh giá như là một kỳ tích, một điểm sáng của thế giới với những tiến bộ vượt bậc về mọi mặt.
Đã 79 năm trôi qua nhưng tầm vóc, ý nghĩa cùng những bài học kinh nghiệm quý báu của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và Quốc khánh 02/9 vẫn còn nguyên giá trị và tiếp tục tỏa sáng trong sự nghiệp cách mạng của đất nước. Đó là cuộc hồi sinh vĩ đại của dân tộc, mở ra một thời đại phát triển rực rỡ của đất nước với những chiến công oanh liệt như Chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại thắng mùa Xuân 1975. Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đã và đang tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới toàn diện trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực sẽ còn nhiều diễn biến rất phức tạp, tác động trực tiếp đến nước ta, tạo ra cả thời cơ và thách thức. Để tận dụng, phát huy tốt nhất thời cơ, thuận lợi, vượt qua khó khăn, thách thức, chúng ta cần đoàn kết một lòng với quyết tâm cao, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, nâng cao đời sống của nhân dân. Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.
Phòng VHTT