SỰ THẬT VỀ TRẺ EM VÀ HIV/AIDS
(Nguồn tài liệu: Sách Sự thật về trẻ em và HIV/AIDS do NXB Thông Tân - Bộ Giáo dục và Đào Tạo xuất bản)
“ Trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS cũng như những trẻ em khác đều có các quyền cơ bản được quy định trong Công ước về quyền trẻ em của Liên hợp quốc và Luật phòng chống HIV/AIDS của Việt Nam”
Đồng bào và các bạn thân mến!
Kỳ thị và phân biệt đối xử với trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS là do thiếu hiểu biết về HIV, do các quan niệm sai lầm về sự lây truyền HIV và do coi HIV là tệ nạn xã hội. Việc tìm hiểu một số thông tin liên quan đến trẻ em và HIV/AIDS, góp phần xoá bỏ các quan niệm sai lầm, qua đó giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS.
1. Trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS bao gồm:
a. Trẻ em nhiễm HIV.
b. Trẻ em có nguy cơ cao nhiễm HIV:
• Trẻ em mồ côi do bố và mẹ hoặc bố hoặc mẹ chết vì lý do liên quan đến HIV/AIDS;
• Trẻ em sống với bố, mẹ hoặc người nuôi dưỡng bị nhiễm HIV;
• Trẻ em sử dụng ma túy;
• Trẻ em bị xâm hại tình dục;
• Trẻ em là con của người mua dâm, bán dâm, sử dụng ma túy;
• Trẻ em là nạn nhân của tội mua bán người;
• Trẻ em lang thang;
• Trẻ em mồ côi do các nguyên nhân khác;
• Trẻ em sống trong các cơ sở bảo trợ xã hội; cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng.
2. Không phải tất cả các bà mẹ nhiễm HIV đều sinh con nhiễm HIV
Mẹ nhiễm HIV có khả năng truyền HIV cho con nhưng không phải tất cả các bà mẹ nhiễm HIV đều sinh con nhiễm HIV. Tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con khoảng 25- 30% nếu không được sử dụng thuốc kháng HIV (ARV) và nuôi dưỡng bằng phương pháp thích hợp. Tỉ lệ lây nhiễm này giảm còn 2-8% nếu người mẹ nhiễm HIV được sử dụng thuốc kháng HIV trước và trong khi sinh, trẻ sơ sinh cũng được điều trị bằng thuốc kháng HIV (ARV) trong thời gian 1- 6 tuần sau khi sinh ra và trẻ được
nuôi bằng phương pháp thích hợp theo hướng dẫn của ngành y tế. Lây truyền HIV
từ mẹ sang con cũng có thể giảm nếu sử dụng biện pháp mổ lấy thai khi có dấu hiệu chuyển dạ và trước khi vỡ ối.
3.Được chăm sóc và điều trị thích hợp, trẻ nhiễm HIV có khả năng học tập, phát triển và sống cuộc sống bình thường như mọi trẻ em khác
4. Tiếp xúc thông thường với trẻ nhiễm HIV không bị lây nhiễm HIV
Rất nhiều người lo lắng về nguy cơ trẻ bị lây nhiễm HIV qua cào cấu hoặc cắn nhau (trẻ nhiễm HIV cắn trẻ không nhiễm HIV hoặc ngược lại). Trên thực tế, HIV không lây truyền qua tiếp xúc thông thường và cho tới nay cũng chưa có báo cáo nghiên cứu nào về lây nhiễm HIV do bị cào cấu hoặc bị cắn gây ra. HIV xâm nhập vào cơ thể phụ thuộc vào 3 yếu tố sau:
- Lượng HIV có trong máu và dịch tiết của cơ thể. Không phải dịch cơ thể nào cũng chứa lượng HIV như nhau. HIV co nhiều trong máu, tinh dịch, dịch âm đạo, sữa mẹ. Trong nước bọt, nươc mắt, mồ hôi, nươc tiểu chứa rất ít HIV. Tuy nhiên, nếu các dịch này lẫn máu co nhiều HIV thì vẫn có thể lây truyền HIV.
- Khả năng tồn tại của HIV ngoài cơ thể. HIV khó có thể tồn tại ngoài cơ thể con người và dễ bị tiêu diệt bởi các yếu tố như nhiệt độ, ánh sáng, tính axít hoặc tính
kiềm cao của môi trường.
- Đường vào. HIV có thể xâm nhập vào cơ thể qua các vết sây sát, vết thương của
da và niêm mạc khi các vết sây sát và vết thương này đang chảy máu và có tiêp xúc vơi mau, dịch tiết của cơ thể có HIV.
Như vậy, khi cùng học, cùng chơi, cùng ăn, cùng sử dụng đồ dùng học tập với trẻ em nhiễm HIV không có nguy cơ lây nhiêm HIV do không thuôc 3 yếu tố gây lây nhiễm HIV nói trên.
5. Phòng lây nhiễm HIV không phải là lý do để tách biệt trẻ em nhiễm HIV với những trẻ em khác tại trường học, nơi vui chơi và nơi ở
Nhiều người cho rằng trẻ em nhiễm HIV cần được tách riêng trong trường học, lớp
học, nơi vui chơi và nơi ở để không lây truyền HIV cho các trẻ em khác. Tách riêng
trẻ nhiễm HIV không phòng được lây nhiễm HIV cho những trẻ em khác mà làm tổn
thương tinh thần, tình cảm của trẻ nhiễm HIV.
HIV không lây qua tiếp xúc thông thương, do vậy không cần tách biệt trẻ nhiễm HIV
tại các trường học, lớp học, nơi vui chơi hoặc nơi ở. Sự tách biệt này gây nên sự kỳ thị
với trẻ em nhiễm HIV vì mọi người sẽ biết trẻ học trong trường học, lớp học hoặc ở nơi dành riêng đó là những trẻ em nhiễm HIV.
Chăm sóc sức khoẻ cho trẻ cũng không phải là lý do để tách biệt trẻ nhiễm HIV. Các
nhiễm trùng cơ hội mà trẻ nhiễm HIV gặp như: viêm phổi, tiêu chảy, viêm da cũng là
những bệnh mà trẻ em khác thường gặp. Vì vậy, nhu cầu dịch vụ chăm sóc cho trẻ em
nhiễm HIV cũng giống như nhu cầu dịch vụ chăm sóc cho trẻ em khác.
6. Cộng đồng có vai trò quan trọng trong việc giảm kỳ thị và phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS để giúp trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS có cơ hội tiếp tục học tập, hòa nhập và có tương lai tốt đẹp hơn, cha mẹ học sinh và cộng đồng cần:
- Hiểu chính xác và đầy đủ về HIV, biết phòng tránh lây nhiễm HIV đúng cách, điều đó quan trọng hơn là nhận biết ai là người nhiễm HIV.
- Không gây áp lực với nhà trường để ngăn cản trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS được cùng học với các trẻ em khác.
- Phối hợp với nhà trường để tuyên truyền giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS.
- Đấu tranh với các biểu hiện, quan niệm sai lầm về HIV/AIDS và thái độ kỳ thị, phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS.
- Không đổ lỗi, buộc tội trẻ em về các hành vi của cha mẹ hay người thân của các em. Trẻ em, đặc biệt là trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS không phải chịu trách nhiệm cho bất kỳ hành vi nào của cha mẹ hay người thân.
- Tôn trọng và bảo mật thông tin của người nhiễm và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS.
- Tham gia, tổ chức các hoạt động tuyên truyền phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng.
PHÒNG VĂN HÓA VÀ THÔNG TIN