Trong nhiệm kỳ XII, Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Ủy ban kiểm tra các cấp đã xử lý kỷ luật nghiêm minh nhiều tổ chức đảng và đảng viên vi phạm, trong đó có những đồng chí giữ cương vị cao của Đảng, Nhà nước, lãnh đạo chủ chốt các địa phương, đơn vị, với tinh thần làm nghiêm từ trên xuống, không có "vùng cấm", không có ngoại lệ, mục đích là làm cho tổ chức đảng, đảng viên thấy được vi phạm, khuyết điểm của mình để sửa chữa, khắc phục. Đối với một số trường hợp đảng viên vi phạm phải xem xét, xử lý kỷ luật nhưng vì lý do sức khỏe, mắc bệnh hiểm nghèo nên căn cứ theo quy định của Đảng thì chưa xem xét, xử lý kỷ luật (Quy định số 30-QĐ/TW, ngày 26/7/2016 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII quy định: "Đảng viên vi phạm đang trong thời gian mang thai, nghỉ thai sản, đang mắc bệnh hiểm nghèo hoặc đang mất khả năng nhận thức hoặc bị bệnh đang điều trị nội trú tại bệnh viện, được cơ quan y tế có thẩm quyền xác nhận thì chưa xem xét, xử lý kỷ luật"). Theo đó, chúng ta cũng thấy được tính nhân văn trong xử lý kỷ luật đối với đảng viên vi phạm.
Tuy nhiên, thời gian qua đã có nhiều trường hợp đảng viên, trong đó có cán bộ và nguyên cán bộ cấp cao của Đảng vi phạm nghiêm trọng kỷ luật Đảng và pháp luật của Nhà nước. Mặc dù trong thực tế vẫn sinh hoạt bình thường, có đủ sức khỏe nhưng đã lợi dụng quy định này, lấy lý do bị bệnh đang điều trị trong bệnh viện,... để né tránh, kéo dài thời gian hoãn việc xử lý kỷ luật Đảng dẫn đến giảm sút lòng tin của Nhân dân đối với Đảng. Việc xác thực tình trạng sức khỏe của đối tượng bị kỷ luật cũng như thẩm quyền xác nhận còn chung chung, chưa quy định mức độ cụ thể là nguyên nhân của tình trạng trên. Vì vậy, trong các văn bản của Đảng cần thiết phải có quy định cụ thể, chặt chẽ hơn để không còn kẽ hở cho các đối tượng vi phạm kỷ luật lợi dụng nhằm né tránh kỷ luật của Đảng đảm bảo kỷ luật Đảng được thực hiện nghiêm minh để giữ vững niềm tin của nhân dân đối với Đảng.
Tại Hội nghị lần thứ 3, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã thông qua Quy định số 22-QĐ/TW, ngày 28 tháng 7 năm 2021 về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng (gọi tắt là Quy định 22-QĐ/TW) thay thế Quy định số 30-QĐ/TW, ngày 26 tháng 7 năm 2016 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII thi hành Chương VII, Chương VIII Điều lệ Đảng về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng. Quy định 22-QĐ/TW đã bổ sung một số điểm mới, trong đó có quy định cụ thể trường hợp chưa xem xét, xử lý kỷ luật vi phạm kỷ luật đảng đối với đảng viên vi phạm bị bệnh nặng thay thế quy định bị bệnh đang điều trị nội trú tại bệnh viện, được cơ quan y tế có thẩm quyền xác nhận. Cụ thể tại Khoản 7, Điều 9 quy định:“Đảng viên vi phạm đang trong thời gian mang thai hoặc đang nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi, bị bệnh nặng thì chưa xem xét, xử lý kỷ luật. Trường hợp đảng viên vi phạm đã qua đời tổ chức đảng xem xét, không xử lý kỷ luật, trừ trường hợp có vi phạm đặc biệt nghiêm trọng.”
"Bị bệnh nặng" trong Quy định số 22-QĐ/TW được quy định là bệnh đến mức không thể tham gia phối hợp với đoàn kiểm tra trong việc giải trình, xem xét, xử lý kỷ luật, bị bệnh đến mức nguy hiểm đến tính mạng, đang phải điều trị tích cực để chữa bệnh như: Ung thư giai đoạn cuối, xơ gan cổ trướng, lao nặng độ 4 kháng thuốc, bại liệt, suy tim độ 3 trở lên, suy thận độ 4 trở lên, HIV chuyển giai đoạn AIDS đang có các nhiễm trùng cơ hội và có tiên lượng xấu,... Nếu có kết luận của bệnh viện cấp tỉnh trở lên về việc đảng viên vi phạm bị bệnh nặng, đang điều trị nội trú tích cực để chữa bệnh thì được hoãn, chờ đến khi sức khỏe hồi phục mới xem xét, xử lý.
Việc bổ sung quy định này để thống nhất với quy định Điều 61 và Điều 67 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Nghị quyết số 01/2007/NĐ-HĐTP ngày 02 tháng 10 năm 2007 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự, người bị xử phạt tù bị bệnh nặng có thể được hoãn chấp hành hình phạt tù cho đến khi sức khỏe được hồi phục. Người bị xử phạt tù có nơi làm việc ổn định hoặc có nơi thường trú cụ thể, rõ ràng; đồng thời, sau khi bị xử phạt tù không có hành vi vi phạm pháp Luật nghiêm trọng, không có căn cứ cho rằng họ bỏ trốn và thuộc trường hợp bị bệnh nặng, tức là bị bệnh đến mức không thể đi chấp hành án phạt tù được và nếu bắt đi chấp hành hình phạt tù sẽ nguy hiểm đến tính mạng thì được hoãn chấp hành hình phạt tù. Người bị xử phạt tù bị bệnh nặng được hoãn chấp hành hình phạt tù một hoặc nhiều lần cho đến khi sức khỏe hồi phục. Có thể khẳng định, người dân vi phạm pháp luật phải chịu trách nhiệm đến cùng về hành vi vi phạm của mình thì cán bộ, đảng viên cũng không ngoại lệ, phải chịu trách nhiệm đến cùng trước Đảng, trước dân về lỗi phạm của mình. Thực tế, nhiều trường hợp đảng viên khi xác định tình trạng sức khỏe hồi phục cũng đã phải chịu hình thức kỷ luật Đảng.
Như vậy, chỉ việc sửa đổi bổ sung quy định trường hợp nào bị bệnh nặng để chưa xem xét, xử lý kỷ luật cũng đã góp phần làm kỷ luật Đảng được thực hiện nghiêm khắc, giúp củng cố lòng tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân với kỷ luật của Đảng. Điều này cũng khẳng định Đảng ta sẽ tiếp tục xử lý, kỷ luật nghiêm các vi phạm của cán bộ, đảng viên vì sự nghiệp chung, vì sự nghiêm minh kỷ luật của Đảng, thượng tôn pháp luật, sự trong sạch, vững mạnh và uy tín của Đảng và ý nguyện của Nhân dân để xây dựng Đảng ta, Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh.
(Nguồn: Kham khảo bài viết của đồng chí Nguyễn Thị Ngọc, Phó Vụ trưởng Vụ Nghiên cứu, Cơ quan Ủy ban Kiểm tra Trung ương).
ỦY BAN KIỂM TRA QUẬN ỦY