Tin tức sự kiện

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Từ các kết quả nghiên cứu ban đầu ở Việt Nam cho thấy, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam bắt nguồn từ các nguyên nhân chủ yếu sau:

Bất bình đẳng giới vẫn còn tồn tại cả trong ý thức và hành động của một bộ phận dân cư được coi là nguyên nhân đầu tiên và có ý nghĩa quyết định dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Nguồn gốc sâu xa của bất bình đẳng giới, khi Việt Nam là một xã hội Châu Á với chế độ gia tộc phụ hệ truyền thống, con mang họ của cha, con trai mới được nối dõi tông đường, mới được vào nơi thừa tự… đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi cá nhân, các cặp vợ chồng, gia đình và dòng họ. Bất bình đẳng giới dẫn đến:

         Tư tưởng trọng nam khinh nữ, thích con trai hơn con gái, mong muốn có con trai để nối dõi tông đường, tạo nguồn thu nhập chính trong gia đình và chăm sóc bố mẹ khi tuổi già. Cùng với việc thực hiện chính sách quy mô gia đình nhỏ, đã có tác động mạnh dẫn đến việc nhiều cặp vợ chồng mong muốn sinh con trai, đặc biệt là những cặp vợ chồng chỉ có con gái trong những lần sinh trước đó. Kết quả điều tra biến động Dân số, Lao động và Kế hoạch hóa gia đình năm 2006 cho thấy, có tới 39% số bà mẹ sinh con thứ ba là do chưa có con trai trước đó.

         Sự hiểu biết thiên lệch về giá trị của con trai và con gái, dẫn đến tâm lý muốn có thêm con trai để phòng ngừa các trường hợp rủi ro cũng làm tăng thêm mong muốn sinh được con trai hơn con gái. Thực tế hiện nay cho thấy, nếu con gái được chăm sóc giáo dục tốt, học hành đầy đủ thì sẽ có hiếu với cha mẹ không kém gì con trai, có thể còn hơn cả con trai.

           Mong muốn có con trai dẫn đến nhiều phụ nữ chỉ sinh con gái phải chịu sức ép sinh thêm con trai từ phía cha mẹ chồng, đặc biệt khi người phụ nữ đó là con dâu trưởng hay con dâu độc nhất trong gia đình. Nhiều người chồng cũng đứng về phía cha mẹ mình để đòi hỏi vợ phải sinh thêm con trai.

Chế độ an sinh xã hội chưa bảo đảm, đặc biệt là người già không được hưởng lương hưu, dẫn đến tư tưởng coi con trai là chỗ dựa tốt hơn về mặt tài chính. Con trai mới là người chăm sóc cha mẹ khi về già, con gái khi lấy chồng sẽ không sống trong gia đình mình, không thể thường xuyên đỡ đần cho cha mẹ đẻ. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều cặp vợ chồng mong muốn có con trai để có trách nhiệm chăm sóc cha mẹ khi về già.

Cùng với sự phát triển ngày càng tốt hơn của hệ thống dịch vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân, có trang thiết bị hiện đại, đội ngũ hành nghề y dược trong và ngoài công lập có kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp ngày càng cao. Sự phát triển này, một mặt tạo điều kiện cung cấp chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân ngày càng tốt hơn, mặt khác cũng làm tăng tình trạng lạm dụng những tiến bộ khoa học công nghệ để lựa chọn giới tính trước sinh như: trước lúc có thai (chế độ ăn uống, chọn ngày phóng noãn…); trong lúc thụ thai (chọn thời điểm phóng noãn, chọn phương pháp thụ tinh, lọc rửa tinh trùng để chọn tinh trùng mang nhiễm sắc thể Y…); hoặc sau khi đã có thai (sử dụng siêu âm, bắt mạch, chọc hút dịch ối…) để lựa chọn giới tính thai nhi.

Nhận thức của người dân, đặc biệt là những cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ về pháp luật liên quan tới việc lựa chọn giới khi sinh và hậu quả do mất cân bằng giới tính khi sinh gây ra còn rất hạn chế do chưa được tăng cường tuyên truyền, giáo dục về bình đẳng giới, hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh đối với gia đình và xã hội.

Tại Điều 40, Khoản 7, Mục b của Luật Bình đẳng Giới đã quy định: “Lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức hoặc xúi dục, ép buộc người khác phá thai vì giới tính của thai nhi là hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực Y tế”.

Trên thực tế, hầu hết những người mẹ mang thai đến khám và siêu âm đều được người cung cấp dịch vụ siêu âm cho biết giới tính của thai nhi dưới nhiều hình thức khác nhau. Đây là hành vi vi phạm pháp luật của cả khách hàng và người cung cấp dịch vụ. Nguyên nhân của sự vi phạm này là do quản lý nhà nước chưa thể kiểm soát được tình trạng siêu âm để xác định giới tính thai nhi, sự hiểu biết của người dân về pháp luật liên quan đến việc lựa chọn giới tính thai nhi.

Từ những nguyên nhân nêu trên, nếu không có biện pháp khắc phục kịp thời tình trạng này sẽ tác động xấu đến sự phát triển bền vững kinh tế - xã hội trên địa bàn quận.

Mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ dẫn đến tình trạng số nam nhiều hơn đáng kể so với số nữ ở độ tuổi trưởng thành, đặc biệt là ở độ tuổi kết hôn và sinh đẻ. Nếu trong những năm tới, từ năm 2010 đến nay, mỗi năm số trẻ em trai được sinh ra còn sống từ 110 trở lên trên 100 trẻ em gái được sinh ra còn sống thì trong vòng 20 năm tới, số lượng nam giới so với nữ giới ở độ tuổi trưởng thành sẽ dư thừa rất lớn. Nghĩa là có rất nhiều nam giới có thể không lấy được vợ hoặc rất khó khăn trong việc tìm vợ. Điều này sẽ gây ra những tác động xấu đối với gia đình và xã hội, đặc biệt là đối với người vợ.

-Hạnh phúc gia đình sẽ không được trọn vẹn nếu có nam giới ở độ tuổi trưởng thành khó có cơ hội lấy được người vợ mong muốn, phải sống độc thân. Điều này gây ra những lo lắng, căng thẳng về tâm lý, mất nhiều thời gian hơn trong việc tìm vợ đối với các thành viên trong gia đình, ảnh hưởng đến hạnh phúc và sự phát triển bền vững kinh tế gia đình.

-Người vợ phải cố sinh thêm con trai do bị sức ép từ phía gia đình và người chồng hoặc phải nạo phá thai vì lý do lựa chọn giới tính sẽ ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe của người phụ nữ và sự phát triển bền vững kinh tế gia đình vì:

                        -Cố đẻ để có con trai, nghĩa là người phụ nữ phải sinh đẻ nhiều lần, dẫn đến sức khỏe của người phụ nữ sẽ bị suy giảm dần. Ngoài ra, mỗi lần sinh đẻ có thể gây ra những rủi ro khó lường đối với sức khỏe của cả mẹ và con.

              -Mỗi lần nạo phá thai đều gây ra những lo lắng, sợ hãi đối với người phụ nữ. Ngoài ra, nạo phá thai có thể gây ra những tai biến như băng huyết, tổn thương cổ tử cung, nhiễm trùng, sót nhau… và có thể dẫn đến vô sinh.

              -Nạo phá thai và cố đẻ để có con trai đều ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững kinh tế gia đình do phải tăng thêm chi phí để chăm sóc sức khỏe cho người phụ nữ, giảm thu nhập của các thành viên trong gia đình vì phải dành thời gian để chăm sóc sức khỏe cho người phụ nữ.

-Mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ gây ra những khó khăn thách thức mới đối với công tác dân số như phải tốn thêm nhiều nguồn lực cho các nghiên cứu để nắm được thực trạng tỷ số giới tính khi sinh tăng cao ở những tỉnh - thành phố, quận - huyện và phường - xã - thị trấn, nguyên nhân của thực trạng này để làm căn cứ đề xuất các biện pháp can thiệp. Việc giải quyết mất cân bằng giới tính khi sinh đòi hỏi chương trình DS-KHHGĐ phải quan tâm giải quyết trong thời gian dài, làm tăng đáng kể nguồn lực để giải quyết vấn đề này.

-Nhóm nam giới gặp khó khăn trong việc tìm vợ hoặc không thể lấy được vợ, phải duy trì cuộc sống độc thân có thể gây ra những bất ổn về trật tự an toàn ở cộng đồng, làm gia tăng tệ nạn mại dâm, buôn bán trẻ em gái, phụ nữ và các loại tội phạm xã hội khác do nhu cầu tình dục của họ không được đáp ứng.

Đẩy mạnh và duy trì các hoạt động tuyên truyền vận động, cung cấp thông tin nhằm tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các Cấp Ủy Đảng và Chính quyền; sự ủng hộ và tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội và người có uy tín ở cộng đồng trong việc phòng ngừa và giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.

Tăng cường và duy trì các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, tư vấn hướng tới các đối tượng của truyền thông chuyển đổi hành vi tại cộng đồng nhằm góp phần thay đổi nhận thức, hành vi của người dân để phòng ngừa có hiệu quả tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.

Tổ chức tuyên truyền trên các bản tin, trang thông tin điện tử của quận và hệ thống truyền thanh của phường. Xây dựng mới các cụm panô tuyên truyền về nội dung nghiêm cấm việc lựa chọn giới tính khi sinh đặt tại địa bàn tập trung đông dân cư của quận. Treo các biểu ngữ, băng ron, nói chuyện chuyên đề về giới tính khi sinh tại các tụ điểm sinh hoạt câu lạc bộ ông bà cháu, câu lạc bộ gia đình hạnh phúc, câu lạc bộ tiền hôn nhân…và tại các trạm y tế phường, văn phòng khu phố.

              -Rà soát các văn bản quy định của thành phố liên quan đến vấn đề giới tính khi sinh

              -Hệ thống hoá, in ấn và phát hành tài liệu quy định của pháp luật về giới và giới tính khi sinh.

              -Phổ biến, tuyên truyền rộng rãi các văn bản quy định nghiêm cấm lựa chọn giới tính khi sinh cho lãnh đạo các cơ sở dịch vụ y tế có liên quan đến lựa chọn giới tính thai nhi và cán bộ trực tiếp tham gia cung cấp dịch vụ.

              -Thanh tra, kiểm tra - giám sát định kỳ và đột xuất các cơ sở y tế có dịch vụ siêu âm; nạo phá thai đối với việc thực hiện các quy định của pháp luật về thực hiện nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi.

          -Tổ chức xây dựng và duy trì sinh hoạt định kỳ câu lạc bộ phụ nữ không sinh con thứ 3 giúp nhau phát triển kinh tế gia đình.

               -Tổ chức các Hội nghị tuyên dương và chia sẻ kinh nghiệm về sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc và nuôi con thành đạt của các hộ gia đình có 2 con là gái.

              -Tăng cường công tác chăm lo và thực hiện cuộc vận động “toàn xã hội chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi”.

              -Tổ chức các đợt khám sức khỏe định kỳ cho phụ nữ.

 

Trần Thị Phượng